Kwas ferulowy – antyoksydacyjny i przeciwzapalny

Kwas ferulowy jest substancją o różnorodnych własnościach pozwalających na stosowanie go w zabiegach kosmetycznych na skórę. Jest on kwasem fenolowym o łagodnym działaniu eksfoliacyjnym i depigmentacyjnym. Ma on też działanie antyoksydacyjne, fotoprotekcyjne i antyglikacyjne, a także przeciwdrobnoustrojowe.

 

Kwas ferulowy jest ważnym metabolitem roślinnym występującym w ziarnach zbóż, takich jak pszenica, owies, żyto i jęczmień, a także w szpinaku, pietruszce, winogronach i rabarbarze. Szczególnie duża zawartością kwasy ferulowego cechują się pomidory, a także otręby pszenne. Jest więc substancją naturalną i bezpieczną, warto się także przyjrzeć jego profilowi aktywności.

 

Wolne rodniki

Właściwości antyoksydacyjne kwasu ferulowego sprawiają że zwalcza on wolne rodniki, które przyczyniają się do starzenia się organizmu. Wolne rodniki powodują uszkodzenie zarówno żywej warstwy naskórka, jak i struktury warstwy rogowej oraz uszkodzenie skóry właściwej i peroksydację lipidów, z których zbudowane są błony komórkowe. W wyniku utlenienia lipidów dochodzi do pośredniego lub bezpośredniego uszkodzenia białek, co może wiązać się z inicjacją procesu zapalnego. Peroksydacja lipidów niszczy także cement międzykomórkowy, co prowadzi do zniszczenia zewnętrznej bariery – naskórka. W konsekwencji przyczynia się do odwodnienia skóry i zwiększenia jej wrażliwości na alergeny i inne czynniki zewnętrzne. Wolne rodniki mogą doprowadzać do wzrostu aktywności metaloproteinaz przestrzeni międzykomórkowej co powadzi do przyspieszenia degradacji białek.

 

Stres oksydacyjny

Antyoksydanty, a w tym kwas ferulowy, regulują aktywność metaloproteinaz, co ulega zakłóceniu w obecności wolnych rodników. Dzieje się tak poprzez wiązanie jonów dwuwartościowych magnezu, miedzi i żelaza, jakie są niezbędne do działania enzymów. Wydzielanie substancji prozapalnych, takich jak cytokiny i interleukiny prowadzi także do osłabienia ekspresji genów odpowiedzialnych za syntezę kolagenu. Procesy takie inicjowane wystąpieniem stresu oksydacyjnego skutkują zmniejszeniem sprężystości skóry, powstawaniem zmarszczek oraz zmianami jej pigmentacji. Antyoksydanty dodatkowo stymulują działanie niektórych enzymów takich jak hialuronidazy, kolagenazy, lipoksydazy, dzięki czemu aktywują budowę tkanki łącznej skóry.

 

Działanie antyoksydacyjne

Antyoksydacyjne działanie kwasu ferulowego ma więc złożony charakter – jest on zmiataczem wolnych rodników, a także hamuje działanie enzymów katalizujących powstawanie aktywnych form tlenu. Działanie przeciwoksydacyjne nakierowane jest zarówno na komórki skóry jak i składniki międzykomórkowe takie jak lipidy i białka. Kwas ferulowy stosowany w preparatach podawanych na skórę redukuje utlenianie innych podatnych na ten proces składników, na przykład witamin. Stres oksydacyjny może być dodatkowo zwiększany czynnikami zewnętrznymi, zanieczyszczeniami lub działaniem promieniowania UV. Dotyczy to zwłaszcza komórek skóry takich jak keratynocyty i fibroblasty.

 

Fotoprotekcyjne działanie kwasu ferulowego

Poza działaniem antyoksydacyjnym kwas ferulowy jest także substancją fotoprotekcyjną (Peres i wsp. 2018). W badaniach wykazano efektywność kwasu ferulowego w przeciwdziałaniu powstawaniu uszkodzeń skóry pod wpływem promieniowania UV, w tym także fotostarzenia przy zachowaniu bezpieczeństwa i braku działania podrażniającego.

Dzięki połączeniu takich właściwości kwas ferulowy chroni przed stresem oksydacyjnym, zapobiega procesom starzenia się skóry, poprawia jej koloryt i chroni przed fotostarzeniem (Zduńska i wsp. 2018). Eksperci Chantarelle zastosowali ten kwas w linii M-Kwasy oraz w preparatach peelingów laserowych PDT Ferulashi dla skóry bardzo suchej, wrażliwej, reaktywnej i PDT Retinocal Pure dla skóry tłustej, trądzikowej z masywnymi zmianami zapalnymi.

 

dr Marcin Wasylewski
Ekspert Chantarelle, biotechnolog i wykładowca akademicki

 

 

 

 

Literatura:

• Dudka, K., Baran, M., & Karpik, E. (2016). Roślinne metabolity wtórne i ich zastosowanie w kosmetyce. Przegląd wybranych prac z zakresu enzymologii, 99.
• Peres, D. D. A., Sarruf, F. D., de Oliveira, C. A., Velasco, M. V. R., & Baby, A. R. (2018). Ferulic acid photoprotective properties in association with UV filters: multifunctional sunscreen with improved SPF and UVA-PF. Journal of Photochemistry and Photobiology B: Biology, 185, 46-49.
• Zduńska, K., Dana, A., Kolodziejczak, A., & Rotsztejn, H. (2018). Antioxidant properties of ferulic acid and its possible application. Skin pharmacology and physiology, 31(6), 332-336.