Pierwszym widocznym objawem starzenia się skóry jest jej wysuszenie i utratą elastyczności. W początkowym etapie powstają mikroskopijne zmarszczki wynikające z malejącej ilości wody w skórze właściwej oraz naskórku, stopniowo powodując powstawanie głębszych zmarszczek oraz zaburzenia w wytwarzaniu kolagenu oraz elastyny. Starzenie się skóry odbywa się jednocześnie we wszystkich warstwach skóry, nawet, jeśli początkowo widoczne pogorszenie stanu skóry dotyczy jedynie naskórka, napięcia skóry oraz jej nawilżenia. Z czasem na skórze uwidaczniają się typowe zmiany jak brodawki łojotokowe, naczyniaki czy zaburzenia barwnikowe.
NASKÓREK
W obrębie naskórka dochodzi do ścieńczenia warstw żywych, spowodowanego zmniejszoną proliferacją keranocytów. Funkcje keratynizacji oraz przekształcania lipidów naskórkowych pozostają prawidłowe, proces przebiega jednak znacznie wolniej, co wiąże się z widocznym pogorszeniem kondycji skóry.
Następuje również zwiększenie grubości warstwy rogowej i wolniejszy przebieg procesu złuszczania w obrębie naskórka spowodowany brakiem proteinaz odpowiedzialnych za rozpad korneosomów. Powoli zmniejsza się ilość melanocytów oraz komórek Langerhansa, przez co skóra jest mniej chroniona przed promieniowaniem UV oraz ma zmniejszoną odpowiedź immunologiczną na alergeny.
Wraz z wiekiem, od okresu pokwitania, zmniejsza się również ilość wydzielanego łoju, przez co naskórek staje się wysuszony, zmienia się również skład bariery hydrolipidowej, jak również pH na bardziej kwaśny powodując mniejszą odporność na działanie mikroorganizmów.
SKÓRA WŁAŚCIWA
Większość negatywnych zmian ma swoje podłoże w zmieniającej się strukturze oraz fizjologii skóry właściwej. Obserwuje się przede wszystkim spadek liczby fibroblastów oraz redukcje ich wielkości, a także rozrzedzenie włókien elastycznych. Z kolei spadek liczby makrofagów prowadzi do braku kolagenazy i proteinaz zdolnych strawić usieciowiony kolagen.
Włókna kolagenowe z czasem ulegają fragmentaryzacji, przez co stają się mniej elastyczne i odporne na urazy. Zmiany następują także w składzie chemicznym żelu proteoglikanowego – następuje utrata kwasu hialuronowego, co doprowadza do zmniejszonej zdolności wiązania wody.
BARIERA SKÓRNO-NASKÓRKOWA
Wraz z wiekiem następuje spłaszczenie granicy skórno-naskórkowej. Postępuje nieodwracalna utrata wypustek cytoplazmatycznych keratynocytów warstwy podstawnej w skórze właściwej. Zmniejszenie przylegania naskórka do skóry właściwej oraz jednoczesne zmniejszenia napięcia mięśni mimicznych powoduje powstanie tzw. fałdów grawitacyjnych. Zmiany te są najbardziej kłopotliwe zwłaszcza w okolicach podbródka, ust, oczu oraz ramion.
Kliniczne przypadki wymagają interwencji lekarza medycyny estetycznej lub dermatologa, zależnie od etiologii zjawiska. Słabo umocowana, rozciągnięta, mało elastyczna skóra powoduje wrażenie znacznego nadmiaru i często jest redukowana poprzez zabiegi liftingujące lub lifting chirurgiczny. Większość przypadków może jednak obyć się bez skalpela i kłopotliwych komplikacji zdrowotnych, dzięki stosowaniu specjalistycznych kuracji kosmetycznych.
ZMARSZCZKI
Zmarszczki są wedle definicji zagięciami i deformacjami skóry pojawiającymi się w procesie starzenia. Początkowo powstają linie lub drobne, płytkie rysy, które stopniowo ulegają pogłębieniu i stają się zmarszczkami. Generalnie przy cienkiej, delikatnej skórze takie zmiany pokazują się już około 25 roku życia. Przy cerach tłustych zmiany te są niewidoczne nawet do 50 roku życia, później pojawiają się nieliczne, lecz głębokie zmarszczki.
Znane są także przypadki pań mających 70. wiosnę za sobą i zaledwie kilka zmarszczek na twarzy. Sojusznikiem są tutaj niewątpliwie czynniki genetyczne, na które nie mamy jeszcze dostatecznego wpływu. Ale nawet bez inżynierii genetycznej procesy starzenia można jednak bardzo znacząco i skutecznie opóźnić. Istotne jest zarówno przeciwdziałanie, właściwa i konsekwentna pielęgnacja na przestrzeni wielu lat, oraz aktywne działanie w przypadku znacznego pogorszenia się stanu skóry(przykładowo pojawienie się wielu nowych zmarszczek po lecie). Wówczas potrzebne jest stanowcze działanie.
Dla celów diagnostycznych i terapeutycznych zmarszczki dzielimy na:
• Zmarszczki mimiczne – czyli te, na które ciężko wpływać jakimikolwiek metodami, gdyż wynikają one z wieloletniego powtarzania konkretnych ruchów, czego nie da się całkowicie w przyszłości wyeliminować. Możliwe jest jednak znaczne poprawienie stanu skóry, by zmarszczki mimiczne wypłacić.
• Zmarszcki grawitacyjne – powstałe na przestrzeni całego życia w wyniku właściwości fizycznych przyciągania ziemskiego, trudno redukowalne. Poprawa stanu skóry jest jednak możliwa zarówno środkami kosmetyki profesjonalnej, jak i chirurgicznymi.
• Zmarszcki posłoneczne – znajdują się w głównym polu zainteresowania kosmetyki estetycznej oraz pielęgnacyjnej, zasadniczo specjalistycznymi metodami odwracalne, powstałe od szkodliwego działania promieni UV oraz obecności wolnych rodników w skórze.
• Zmarszczki senne – spowodowane zagnieceniami skóry podczas snu, rozprostowywują się samoczynnie kilkanaście minut po przebudzeniu, generalnie nie powodują defektów kosmetycznych, chyba że regularne zgniatanie skóry w pewnym miejscu spowoduje utworzenie się trwałej zmarszczki.
DERMOKURACJE
Aby kuracja przeciwzmarszczkowa i odmładzająca skóry dojrzałej była maksymalnie skuteczna, musimy przeprowadzić szczegółowy wywiad dotyczący nawyków oraz tendencji genetycznych Klientki. Jeśli głównym czynnikiem szkodliwym jest niehigieniczny tryb życia, możemy starać się namówić Klientkę na zmianę zachowań szkodzących skórze, natomiast jeśli przyczyny tkwią gdzie indziej, a zwykle tak jest, możemy jedynie sugerować wizytę u odpowiedniego specjalisty i uświadomić Klientce, jak bardzo jest to istotne, aby działać wielotorowo.
Na proces starzenia składa się szereg czynników, które możemy podzielić na trzy podstawowe kategorie:
1) czynniki genetyczne – zaprogramowany przez ewolucję proces obumierania komórek uzależniony od aktywności genów,
2) czynniki zewnętrzne – przede wszystkim promieniowanie UV (tzw. fotostarzenie – photoaging skóry), skażenie środowiska, pielęgnacja niedostosowana do potrzeb skóry, promieniowanie jonizujące (m.in. komputery), nadmiar ozonu, zanieczyszczenia w powietrzu, spaliny, dym z papierosów oraz mikroorganizmy
3) czynniki wewnętrzne – związane z zaburzeniami hormonalnymi, niehigienicznym trybem życia i niedoborami witaminowymi, niewłaściwą dietą oraz paleniem papierosów.
JAK PRZECIWDZIAŁAĆ?
Proces starzenia się skóry jest nieodwracalny, można jednak spowodować, by zachodził wolniej, wesprzeć procesy produkcji kolagenu i elastyny, usprawnić proces złuszczania wierzchniej warstwy naskórka, stosować stymulatory komórkowe działające na fibroblasty oraz czynniki napinające.
W celu uzyskania zadowalających efektów potrzebne jest wielopłaszczyznowe działanie, uwzględniające zabiegi w gabinecie i systematyczną pielęgnację domową.
Wśród zabiegów zalecane są eksfoliację kwasem mlekowym lub kwasem glikolowym, tak by złuszczyć obumarłe komórki naskórka, zwiększyć jego przepuszczalność i przygotować do dalszej kuracji. Eksfoliację można zastąpić również mikrodermabrazją, a w wypadku występowania przebarwień najlepiej zastosować depigmentujący kwas kojowy.
Następnym etapem programu dla cery dojrzałej będzie zależnie od stanu skóry – albo głębokie odżywienie zabiegiem ESTRINI 50+ lub nawilżająco-peptydowty zabieg NUTRI MAXX 40+, które mają za zadanie działanie dwutorowe – zapewnić odżywienie i nawilżenie skóry dojrzałej, ale także poprawić napięcia skóry i jej elastyczność.