Rozstępy – jak je rozpoznać i zwalczyć?

Rozstępy częściej powstają na rożnych obszarach ciała kobiecego, ale mogą one występować również u mężczyzn. Przyczyną ich pojawiania się jest szybki wzrost napięcia skóry w krótkim czasie, np. na skutek ciąży lub przyrostu masy ciała. Szacuje się, że rozstępy występują u 70% nastolatek oraz między 50% a 90% kobiet w trakcie lub po ciąży.

 

Lokalizacja rozstępów

Rozstępy pojawiają się w każdym obszarze ciała, ale przede wszystkim w tych miejscach, w których występuje podskórnie duża ilość tłuszczu. Dlatego najczęstsze lokalizacje to: klatka piersiowa, brzuch, pachy, ramiona, biodra, plecy i pośladki.

 

Wygląd rozstępów

Rozstępy są powszechnymi zmianami skórnymi, które widoczne są jako liniowe pasma pomarszczonej lub atroficznej skóry. Wyglądają więc jak odcinające się paski na skórze, a wraz z upływem czasu zmieniają swój kolor. Stopniowo zwiększają swoją długość i szerokość, stają się niebieskawo-fioletowe i ostatecznie ulegają odbarwieniu. Dzieje się tak, ponieważ początkowo wewnątrz rozstępów są jeszcze naczynia krwionośne, dlatego początkowo rozstępy mają tak wyraźnie czerwony kolor. Wtedy ukrwienie w miejscu rozstępów ustaje, naczynia stają się puste, powstały ubytek skóry wypełnia się tkanką łączną, a rozstępy stają się białe. Na opalonej skórze są bardziej widoczne, ponieważ pozostają białe.

Analizy histologiczne i biochemiczne wskazują, że rozstępy charakteryzują się:

• cienkim naskórkiem,
• utratą brodawek skóry właściwej,
• spłaszczeniem złącza skórno-naskórkowego,
• redukcją zawartości składników matrycy pozakomórkowej, takich jak kolagen, elastyna czy fibrylina

Dodatkowo, przy rozstępach filamenty kolagenu są cieńsze i mniej liczne, a włókna elastyczne są ułożone równolegle do naskórka. Z tego powodu rozstępy wyglądają często jak blizny atroficzne. Przerwanie i utrata struktury skóry, wywołana przez nadmierne rozciągnięcie mechaniczne, wynika z niezdolności lokalnych fibroblastów do naprawy i wymiany uszkodzonych fragmentów matrycy pozakomórkowej.

 

Hipotezy powstawania rozstępów

Dlaczego to się dzieje? Powodów pojawiania się rozstępów jest kilka, m.in:

• Przybieranie na wadze – jednak nie tyle ważna jest liczba kilogramów, ile to, jak szybko kobiety i mężczyźni przybrali na wadze: im szybciej, tym większe ryzyko rozstępów.
• Brak równowagi hormonalnej i zmiany hormonalne – na przykład w czasie ciąży zmniejsza się ilość estrogenu i kortyzolu, co powoduje naruszenie syntezy białek skóry i tkanki łącznej – kolagenu i elastyny. Za pomocą tych białek nasza skóra może się dobrze rozciągać i przywracać jej elastyczność. Jeśli kolagenu i elastyny jest za mało, to skóra staje się krucha i szybciej się przerzedza, w końcu w niektórych miejscach pęka, a następnie w miejscach naderwań tworzą się blizny (rozstępy).
• Mechaniczne rozciąganie skóry
• Wrodzone wady budowy skóry

 

Czynniki przyczyniające się do powstawania rozstępów

Tło pojawienia się rozstępów	Czynniki
Warunki patologiczne	Zespół Cushinga Reumatyzm Przewlekłe choroby wątroby Otyłość
Czynniki chirurgiczne	Mammoplastyka powiększająca Stany napięcia skóry po zabiegach chirurgicznych Szycie skóry Transplantacja narządów, kardiochirurgia
Leki	Ogólnoustrojowe i miejscowe kortykosteroidy Terapia HIV Chemioterapia Środki antykoncepcyjne Leki przeciwpsychotyczne
Inne czynniki	Ciąża Dojrzewanie Profesjonalny trening sportowy i siłowy

 

Rodzaje rozstępów

Wyróżniamy więc dwie formy rozstępów zidentyfikowanych klinicznie i histopatologicznie:

 

1. Faza ostra – czerwone rozstępy (striae rubrae)

* Cechy kliniczne: długim czerwonym smugom może towarzyszyć swędzenie, pieczenie i bolesność.

** Cechy histologiczne:

• naskórek ma praktycznie normalną budowę
• skóra właściwa:
• obrzęk (objawy stanu zapalnego), zmiany strukturalne we włóknach kolagenu i elastyny ulegają ścieńczeniu, zwiększona intensywność przepływu krwi w mikrokrążeniu (powoduje czerwone zabarwienie)

 

2. Faza przewlekła – białe rozstępy (striae albae)

* Cechy kliniczne: hipopigmentowane zanikowe smugi – które rozwijają się przez miesiące lub lata

** Cechy histologiczne:

• naskórek jest cienki
• skóra właściwa:
  • włókna kolagenowe i elastynowe są gęsto ułożone równolegle do połączenia naskórkowo-skórnego (przy rozstępach włókna kolagenowe są cieńsze, a włókna sprężyste biegną równolegle do naskórka)
  • gładkie połączenie naskórkowo-skórne
  • utrata przydatków skóry
  • zmniejszenie przepływu krwi w mikrokrążeniu (powoduje białe zabarwienie)
  • wyglądają jak zanikowe blizny

Zapobieganie rozstępom

1. Uważaj na swoją dietę, staraj się nie przytyć drastycznie
2. Codziennie nawilżaj i odżywiaj skórę nie tylko na brzuchu i klatce piersiowej, ale także na biodrach, pośladkach i nogach
3. Prowadź aktywny tryb życia: spaceruj na świeżym powietrzu, uprawiaj sport, pływaj
4. Bierz naprzemienne prysznice zimne/ciepłe, wykonuj masaże
5. Noś odpowiednią bieliznę; biustonosz ciążowy jest szczególnie potrzebny kobietom w ciąży z dużym biustem
6. Regularnie wykonuj odpowiednio dobrane zabiegi kosmetyczne i stosuj pielęgnację domową dla profilaktyki rozstępów

 

Terapia rozstępów ma na celu osiągnięcie wielu efektów

Efekt	Czerwone rozstępy	Białe rozstępy	Aktywne składniki
Działanie przeciwzapalne i przeciwobrzękowe	+	–	blue bio-retinol ekstrakty roślinne z bluszczu, bylicy boże drzewko, ruszczyka, świecznicy, żeńszenia, kociego pazura
Indukcja produkcji kolagenu w skórze i zwiększona aktywność syntetyczna fibroblastów	+	+	Regestril Stretch-Stop blue bio-retinol wysokocząsteczkowy kwas hialuronowy (1 MDa)
Redukcja nierówności skóry	+	+	Regestril Stretch-Stop kwas glikolowy blue bio-retinol
Zwiększona pigmentacja	–	+	niacynamid kwas glikolowy
Zmniejszenie stanu zapalnego	+	–	blue bio-retinol niacynamid skwalan
Zwiększenie intensywności ukrwienia	–	+	niacynamid hydrolizowany kolagen i elastyna Stretch-Stop
Aktywacja proliferacji komórek	+	+	Regestril Stretch-Stop kwas glikolowy blue bio-retinol
Zwiększenie nawilżenia skóry	+	+	Regestril skwalan hydrolizowany kolagen i elastyna wysokocząsteczkowy kwas hialuronowy (1 MDa)

 

+ ma znaczenie
– nie dotyczy

 

Zmiany grubości naskórka

Analizy histologiczne i biochemiczne wykazały, że rozstępy charakteryzują się cienkim naskórkiem na skutek spłaszczenia połączenia skórno-naskórkowego oraz spadkiem składników macierzy pozakomórkowej, takich jak kolagen, fibronektyna. Zrekonstruowaną skórę barwiono hematoksyliną i eozyną, co umożliwiło pomiar grubości naskórka. (Czerwona linia na poniższych rysunkach wyznacza granicę między naskórkiem a skórą właściwą.) Ponieważ stosowanie leków sprzyja przebudowie skóry w przypadku zaniku, badanie wykazało wzrost grubości skóry w porównaniu z wartością wyjściową.

dr Khrystyna Shekhovtsova
Ekspert Chantarelle, dermatolog i lekarz medycyny estetycznej