TEWL – przeznaskórkowa utrata wody – co to za proces i jakie ma znaczenie dla skóry?

Skóra stanowi główną barierę między ciałem a środowiskiem. Jedna z najważniejszych funkcji bariery naskórkowej to ochrona przed szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi, ale także pomoc w transporcie różnych związków do i z organizmu.

 

Najważniejszą częścią bariery naskórkowej, od której w dużej mierze zależy jej przepuszczalność, jest warstwa rogowa naskórka, na jaką składają się korneocyty oraz przestrzeń międzykomórkowa wypełniona lipidami. Kryterium zdrowej bariery naskórkowej jest TEWL czyli przeznaskórkowa utrata wody. Z kolei wzrost transepidermalnej utraty wody prowadzi do hiperplazji naskórka i hiperkeratozy.

 

Hiperplazja (zwana inaczej rozrostem) oznacza ogólnie powiększenie tkanki bądź narządu w efekcie zwiększenia liczby komórek.

 

Hiperkeratoza (łac. hyperkeratosis) to nadmierne rogowacenie naskórka. W schorzeniu tym dochodzi do pogrubienia warstwy rogowej naskórka, czyli najbardziej zewnętrznej warstwy skóry. W prawidłowych warunkach naskórek odbudowuje się w czasie 26-28 dni.

 

Struktura warstwy lipidowej

Warstwa lipidowa to dobrze zorganizowana struktura składająca się z polarnych cząsteczek z hydrofilowymi „głowami” oraz hydrofobowymi „ogonami” ukrytymi pośrodku i tworzącymi warstwę bilipidową. Struktura tej warstwy przypomina model domenowo-mozaikowy. Funkcja przepuszczalności warstwy rogowej naskórka jest aktywna w obu kierunkach. Ochrona przed zewnętrznymi substancjami rozpuszczalnymi w wodzie zależy od prawidłowego stosunku lipidów naskórka do ceramidów, kwasów tłuszczowych i cholesterolu. Szczególną rolę w zapewnieniu przepuszczalności odgrywa ceramid-1, który zawiera niesyntetyzowany w organizmie kwas linolowy (Omega-3). Kwas linolowy zapewnia strukturyzację i prawidłowe wiązanie warstw lipidowych.

 

Ocena funkcji bariery naskórkowej (TEWL)

Ocena bariery naskórkowej zazwyczaj obejmuje pomiar przeznaskórkowej utraty wody (TEWL), dostarczając w ten sposób informacji o jej przepuszczalności w różnych warunkach. Niski TEWL jest zwykle charakterystyczną cechą nienaruszonej skóry w znanych warunkach. Podwyższone wartości TEWL obserwuje się w wielu chorobach o upośledzonych funkcjach barierowych (na przykład atopowe zapalenie skóry, rybia łuska, łuszczyca itp.) oraz w przypadku narażenia na agresywne czynniki na skórze (na przykład stosowanie detergentów, środków chemicznych rozpuszczalniki lub fizyczne czynniki drażniące). Ocena TEWL pomaga ustalić związek między prawidłowym stanem bariery naskórkowej a zmianami po ekspozycji na różne bodźce zewnątrz.

 

dr Khrystyna Shekhovtsova
Ekspert Chantarelle, dermatolog i lekarz medycyny estetycznej

 

Literatura

• Bak H.,Hong S.P., Jeong S.K., Choi E.H., Lee S.E., Ahn S.K. Altered epidermal lipid layers induced by long-trm exposure to suberythermal-dose ultraviolet. Int J Dermatol. 2011 50(7)
• Permeability barrier disruption coordinately regulates mRNA levels for key enzymes of cholesterol, fatty acid, and ceramide synthesis in the epidermis.
• Harris IR, Farrell AM, Grunfeld C, Holleran WM, Elias PM, Feingold KR.J Invest Dermatol. 1997 Dec;109(6):783-7
• Role of ceramide structure and its microenvironment on the conformational order of model stratum corneum lipids mixtures: an approach by FTIR spectroscopy. Corbe E, Laugel C, Yagoubi N, Baillet A.Chem Phys Lipids. 2007 Apr;146(2):67-75
• The skin barrier in healthy and diseased state. Bouwstra JA, Ponec M.Biochim Biophys Acta. 2006 Dec;1758(12):2080-95
• Stratum Corneum Lipids: Their Role for the Skin Barrier Function in Healthy Subjects and Atopic Dermatitis Patients. van Smeden J, Bouwstra JA.Curr Probl Dermatol. 2016;49:8-26.